Phòng thí nghiệm cho quần vợt ngày mai, Masters Next Gen còn tương lai không?
Được tạo ra năm 2017, Masters Next Gen (hay Next Gen ATP Finals) không chỉ là một “mini Masters” dành cho tám tay vợt dưới 21 tuổi xuất sắc nhất. Đối với ATP, đây là một phòng thí nghiệm: không gian để thử nghiệm các luật mới, đồng thời tôn vinh những ngôi sao của ngày mai.
Giải đấu kết hợp nhịp độ thi đấu dồn dập, bầu không khí thoải mái và một phong cách trình diễn được thiết kế để thu hút công chúng thời hiện đại. Nằm giữa truyền thống và giải trí, nó vượt xa việc tranh một danh hiệu: nó đặt câu hỏi về tương lai của quần vợt và hé lộ những tài năng được xem là sẽ thống trị tour.
NỖI LO CỦA ATP TRƯỚC SỰ KẾT THÚC CỦA MỘT THỜI ĐẠI
Để hiểu vì sao Masters Next Gen lại thu hút nhiều sự quan tâm như vậy, trước hết cần trở lại với bản chất của nó: cho thấy quần vợt ngày mai sẽ như thế nào, cả qua các tay vợt lẫn qua lối chơi. ATP đã hình dung giải này như một chiếc gương phản chiếu, một sự kiện có khả năng cô đọng trong vài ngày những xu hướng lớn đang vẽ nên tương lai của tour. Thể thức ngắn, cường độ tối đa, nhưng tham vọng thì khổng lồ.
Năm 2016, Roger Federer, dính chấn thương đầu gối rồi lưng, kết thúc mùa giải sau Wimbledon. Về phần mình, Rafael Nadal điều trị chấn thương cổ tay. Novak Djokovic, vốn là ông chủ không thể tranh cãi của tour ở đầu mùa, bắt đầu chao đảo và bộc lộ những dấu hiệu đầu tiên của việc mất tự tin.
Chỉ có Andy Murray, trở thành số 1 thế giới, là dường như đạt đỉnh phong độ. Điều đó khiến ATP phải suy nghĩ – và cũng không ít lo lắng – khi chứng kiến các siêu sao của mình bộc lộ dấu hiệu hụt hơi sớm, dù thực tế sự sa sút của họ sẽ chỉ đến muộn hơn.
Chính trong bối cảnh bất định đó, Chris Kermode, chủ tịch ATP khi ấy, quyết định khởi động Next Gen ATP Finals, một giải đấu được thiết kế như công cụ không thể thiếu để chuẩn bị cho hậu duệ của Big 4.
“Lứa kế cận đang đến, chúng ta phải đưa những tài năng mới này ra ánh sáng”
Ngày 19/11/2016, Next Gen ATP Finals chính thức được thành lập, một giải đấu mới sẽ bổ sung vào lịch thi đấu từ năm sau đó.
Khái niệm này không khác quá xa ATP Finals, giải đấu quy tụ tám tay vợt hay nhất mùa. Nhưng lần này, đó là những gương mặt mới và các tài năng trẻ (21 tuổi trở xuống đến năm 2024, 20 tuổi trở xuống từ sau đó) có cơ hội đứng dưới ánh đèn sân khấu.
Tám tay vợt, trong đó có một suất đặc cách (wild card), được mời đến Milan, thành phố đăng cai năm kỳ đầu tiên của sự kiện.
“ATP có trách nhiệm quảng bá nhiều tay vợt hơn tới một công chúng rộng lớn hơn nhiều”, Chris Kermode giải thích, rồi nói tiếp: “Chúng ta có những siêu sao đã vượt ra ngoài khuôn khổ thể thao trong mười năm qua và trở thành những biểu tượng toàn cầu thực sự. Nhưng lứa kế cận đang đến và cần phải đưa những tài năng mới này ra ánh sáng.”
Cuộc tìm kiếm đổi mới để chinh phục khán giả trẻ
Không còn là bí mật với ai: các thế hệ mới, đặc biệt là Thế hệ Z (những người sinh từ 1997 đến 2012), lớn lên cùng sự bùng nổ của màn hình (điện thoại, máy tính bảng), mạng xã hội và vô số nội dung ngắn, nhanh, giàu tính thị giác.
Tất cả những yếu tố đó đối nghịch với bản chất của quần vợt, một môn thể thao mà các trận đấu, đặc biệt ở Grand Slam, có thể kéo dài năm set và hơn bốn, năm giờ. Trong hoàn cảnh đó, rất khó giữ chân người trẻ mà không khiến họ phải lấy điện thoại ra xem.
Xuất phát từ thực tế một khán giả ngày càng già – tuổi trung bình của người đăng ký Tennis TV khi ấy là 61 – ATP đã nghĩ ra Next Gen ATP Finals. Ý tưởng: tổ chức những trận đấu ngắn hơn, gần như được “dàn dựng” như một màn trình diễn, với các tay vợt trẻ có khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ mới và trở thành những nhà vô địch của ngày mai.
“Người ta thích xem thần tượng của mình, điều đó sẽ không làm tăng mức độ theo dõi”
Dù ý tưởng có vẻ rất hợp lý, việc tạo ra sự kiện này đã gặp không ít hoài nghi trên tour. Andrey Rublev, một trong những người tham dự kỳ đầu tiên, khi đó từng tuyên bố:
“Điều này sẽ không giúp tăng lượng khán giả. Có thể chỉ là lúc ban đầu. Nhưng bản thân quần vợt sẽ không trở nên phổ biến hơn. Theo tôi, sẽ tốt hơn nếu mời những tay vợt mang tính biểu tượng như Roger Federer. Người ta thích xem thần tượng của họ, và thực ra chẳng ai quan tâm lắm đến luật lệ.”
Dù có những tiếng nói như Rublev nghi ngờ tác động thực sự của sự kiện, ATP vẫn kiên định: để hiện đại hóa quần vợt, phải dám làm lung lay những nền tảng của nó. Và chính trên mặt trận đó – luật chơi, nhịp độ và cách dàn dựng – Next Gen ATP Finals nhanh chóng tạo dấu ấn.
NHỮNG LUẬT LỆ LÀM LUNG LAY CÁC MÔ HÌNH KINH ĐIỂN CỦA QUẦN VỢT
Ngay từ kỳ đầu tiên, Masters Next Gen đã khẳng định vai trò là phòng thí nghiệm thử nghiệm, đối lập với các giải truyền thống trên tour, nơi mỗi thay đổi đều kéo theo tranh luận và tranh cãi.
Sự điều chỉnh ngoạn mục nhất liên quan đến thể thức thi đấu: không còn những set đấu có thể kéo dài bất tận, mà là trận đấu năm set, mỗi set chỉ đến bốn game, với tie-break ở 3–3.
Tác động là tức thì: khởi đầu set căng hơn, áp lực liên tục đè lên cả người giao bóng lẫn người trả giao. Mỗi điểm đều quan trọng, nếu không sẽ mất set rất nhanh.
Để tăng thêm nhịp độ, ATP quyết định bỏ luật lợi đều: ở điểm 40–40, một điểm quyết định phân thắng thua, giống như ở nội dung đôi. Let khi giao bóng cũng bị loại bỏ. Nếu bóng chạm lưới rồi rơi vào ô giao bóng, pha bóng vẫn tiếp tục.
ELC, ông vua mới của công tác trọng tài
Về mặt trọng tài, sự đứt gãy gần như hoàn toàn. Dù trọng tài ghế vẫn còn đó để xướng điểm, các trọng tài biên được thay thế bằng hệ thống mắt điện tử (ELC, Electronic Line Calling), vốn trước đây chỉ dùng cho các tình huống challenge (yêu cầu xem lại của tay vợt) chứ không dùng để bắt lỗi trực tiếp trong suốt trận đấu.
Lần đầu tiên trong lịch sử một giải ATP, mọi quyết định đều tự động, tức thời và không thể tranh cãi. Cách làm này giúp giảm gián đoạn và tranh cãi với trọng tài.
Trong số tất cả các đổi mới được áp dụng ở giải, đây cũng chính là điều sau đó để lại ảnh hưởng lớn nhất lên cả ATP lẫn WTA.
Nhịp độ các điểm bóng được đẩy nhanh
Việc quản lý thời gian cũng được cải tổ triệt để. Chiếc đồng hồ bấm giờ – shot clock – quy định 25 giây giữa các điểm. Đó là một chiếc đồng hồ đếm ngược ai cũng nhìn thấy, đặt ở cuối sân, nhắc các tay vợt rằng không còn chỗ cho việc chần chừ.
Shot clock cũng giống như một thông điệp ngầm gửi đến những tay vợt như Rafael Nadal hay Novak Djokovic, vốn nổi tiếng là mất nhiều thời gian giữa các điểm và thường xuyên vượt quá 30 giây trước khi giao bóng. Một biện pháp đủ làm hài lòng những người hâm mộ đã chán cảnh các nghi thức bị coi là lê thê đó.
Coaching xuất hiện, khán giả được phép di chuyển trên khán đài
Trong các lần đổi bên, một thay đổi quan trọng khác xuất hiện.
Thông qua một chiếc tai nghe đơn giản, tay vợt và HLV có thể trao đổi ngắn, giống như kỹ sư cơ khí trong một chặng đua F1, hay giám đốc thể thao trong các cuộc đua xe đạp.
Cuối cùng, khán giả được trao một mức tự do hiếm thấy trong quần vợt: ra vào và di chuyển được phép ngay cả khi bóng đang trong cuộc.
Chỉ khu vực cuối sân – nơi các tay vợt dễ bị phân tâm nhất bởi chuyển động – là ngoại lệ. Với những người theo chủ nghĩa thuần túy, đó là một sự lệch chuẩn; với những ai mơ về một quần vợt “sống” hơn, gần gũi hơn với các môn thể thao khác, đó là dấu hiệu của sự cởi mở.
Vượt lên trên thể thức lạ mắt, Masters Next Gen đã thành công về mặt chuyên môn: giải đấu thực sự trở thành bàn đạp cho thế hệ mới đủ sức thách thức Big 3 và các chư hầu của họ. Qua các lần tổ chức, sự kiện đã nhào nặn và đưa ra ánh sáng những gương mặt mới được xem là sẽ thống trị ATP.
MỘT BỆ PHÓNG CHO THẾ HỆ MỚI
Năm 2017, thế hệ đầu tiên được kỳ vọng kế tục Big 3 đã được người hâm mộ quần vợt nhận diện rõ. Andrey Rublev, tay vợt từng vào tứ kết US Open vài tháng trước đó, Denis Shapovalov – người gây chấn động khi đánh bại Nadal ở Montreal – Karen Khachanov hay Borna Coric nằm trong số các ứng viên nặng ký.
Thế nhưng bất ngờ lại đến từ nơi khác: Hyeon Chung, 21 tuổi, trở thành hiện tượng của giải khi đánh bại Rublev ở chung kết. Vài tuần sau, anh khẳng định việc thi đấu ở Milan là cú hích: anh vào đến bán kết Australian Open, sau một hành trình ấn tượng được đánh dấu bằng chiến thắng trước Novak Djokovic.
Nhưng bất chấp tiềm năng rõ rệt, bước tiến của anh sau đó lại bị đánh gãy vì chấn thương triền miên.
Giữa Sinner và Alcaraz, di sản đẹp mà Milan để lại
Năm sau, Stefanos Tsitsipas lên ngôi. Lối chơi tấn công và cú trái một tay, vốn hiếm hoi trên tour, xác nhận đà đi lên của anh: một năm sau, anh vô địch ATP Finals tại London, chứng tỏ Milan không chỉ hé lộ tiềm năng đơn thuần.
Rồi đến lượt Jannik Sinner, 18 tuổi và chỉ đứng hạng 93 thế giới, tỏa sáng. Cựu tài năng trượt tuyết Ý gần như thống trị giải và đăng quang trước khán giả nhà. Năm năm sau, anh trở thành số 1 thế giới và nhiều lần vô địch Grand Slam.
Năm 2021, một thần đồng khác xuất hiện: Carlos Alcaraz, cũng 18 tuổi, người được xem là lá cờ đầu tương lai của quần vợt Tây Ban Nha và là người kế tục Rafael Nadal, áp đảo các đối thủ và trở thành phát hiện của giải. Chưa đầy một năm sau, anh vô địch US Open và trở thành số 1 trẻ nhất lịch sử, minh họa hoàn hảo vai trò bệ phóng của Masters Next Gen.
Những bước tiến rực rỡ… và vài nỗi thất vọng
Qua tám kỳ tổ chức, Masters Next Gen đã giới thiệu nhiều tài năng.
Một số hiện thường xuyên góp mặt trong top 10–30: Daniil Medvedev, Karen Khachanov, Andrey Rublev, Holger Rune, Lorenzo Musetti, Alex de Minaur, Ugo Humbert, Alejandro Davidovich Fokina, Jack Draper, Jiri Lehecka, cùng gần đây hơn là Arthur Fils và Jakub Mensik.
Với những người khác, chặng đường tiếp theo phức tạp hơn. Hamad Medjedovic, vô địch năm 2023, chật vật khẳng định mình trong top 50, Dominic Stricker trải qua giai đoạn khủng hoảng và cân nhắc tạm dừng sự nghiệp, trong khi Brandon Nakashima, nhà vô địch 2022, vẫn chưa giành được danh hiệu nào trên tour chính.
NHỮNG SÁNG KIẾN TRỞ THÀNH CHUẨN MỰC
Khi ATP cho ra mắt Masters Next Gen năm 2017, nhiều người nghĩ đây chỉ là một sân chơi thử nghiệm, một phòng thí nghiệm không để lại hệ quả thật sự nào với tour.
Tám năm sau, thực tế lại khác: nhiều đổi mới được thử nghiệm ở Milan đã được áp dụng lâu dài, cho thấy giải đã phần nào hoàn thành sứ mệnh.
“Chúng ta đang đánh mất nét quyến rũ của quần vợt”
Sự thay đổi nổi bật nhất vẫn là việc áp dụng hoàn toàn hệ thống trọng tài điện tử. Không còn trọng tài biên, mọi quyết định nay đều thuộc về ELC, nhanh hơn, tin cậy hơn và ít bị phản đối hơn.
Sự chuyển đổi này được tăng tốc từ thời kỳ đại dịch Covid-19, khi các trọng tài biên buộc phải tạm biến mất. Từ đó, toàn bộ tour chuyển sang dùng hệ thống điện tử hoàn toàn.
Cách ứng dụng công nghệ này không thuyết phục được tất cả tay vợt, như trường hợp Arthur Fils, người hoài niệm về các trọng tài biên trên sân đất nện:
“Chúng ta đang đánh mất nét quyến rũ của quần vợt. Khi tôi còn nhỏ, trên sân có nhiều sức sống hơn. Trên mặt sân cứng thì tạm ổn, nhưng trên đất nện thì thực sự rất thiếu các trọng tài.”
Chỉ còn Roland-Garros là kháng cự: giải sẽ vẫn giữ trọng tài biên ở kỳ 2026.
Các coaching pods được lắp tại Melbourne
Một thay đổi khác trở nên không thể thiếu: sự ra đời của shot clock 25 giây.
Từ năm 2020, đồng hồ đếm ngược giữa hai lượt giao bóng đã trở thành chuẩn trên cả ATP lẫn WTA. Kể từ khi được áp dụng, luật này đã khiến các tay vợt nhận vô số cảnh cáo vì quá thời gian – đôi khi là chính đáng, đôi khi bị cho là hoàn toàn vô lý.
Ít ồn ào hơn nhưng cũng quan trọng không kém, một thay đổi khác đã được áp dụng: cho phép coaching trên sân. Và lần này không cần tai nghe: kể từ mùa 2025, các tay vợt có thể tự do trao đổi với HLV mà không sợ bị phạt.
Australian Open, được truyền cảm hứng từ sự cởi mở mới này, thậm chí còn tiến thêm một bước: các “coaching pods” được lắp ở một góc sân trung tâm để thuận tiện cho việc trao đổi giữa tay vợt và đội ngũ.
Một đổi mới chưa thực sự chinh phục được tất cả: “Mọi môn thể thao đều tiến hóa và đổi mới, quần vợt cũng không ngoại lệ. Chuyện là vậy thôi.”, Alexander Zverev buông một câu. Về phần mình, Stefanos Tsitsipas thừa nhận đã “phì cười” khi thấy sáng kiến mới này do Craig Tiley, Giám đốc giải, nghĩ ra.
MỘT DỰ ÁN TIÊN PHONG ĐANG TÌM HƠI THỞ THỨ HAI
Tương lai của Masters Next Gen ngày nay có vẻ bất định. Nếu một vài đổi mới đã được áp dụng rộng rãi, thì những thay đổi khác vẫn chỉ là thử nghiệm: set bốn game, bỏ lợi đều hay bãi bỏ let khi giao bóng đã không được nhân rộng.
ATP dường như cũng đang tìm kiếm làn gió mới: năm 2025, hai luật được điều chỉnh. Thời gian nghỉ giữa các set giảm từ 120 xuống 90 giây, và khán giả được tự do di chuyển hoàn toàn trong ba game đầu tiên. Những điều chỉnh đó tạo cảm giác như tổ chức này đang chạy vòng quanh, gần như đã đi đến giới hạn ý tưởng để “tái phát minh” quần vợt.
Hiện tại, sự quan tâm dành cho giải dường như chủ yếu ở khía cạnh chuyên môn – và ngày càng hạn chế. Năm 2024, ATP thậm chí hạ giới hạn tuổi xuống 20 và bỏ suất wild card địa phương, vốn hiếm khi mang lại hiệu quả.
Việc chuyển giải đến Jeddah (2023–2025), vào đúng tháng 12, làm giảm sức hút: nhiều tay vợt thích nghỉ ngơi hoặc chuẩn bị cho mùa sau hơn. Các ca rút lui ngày càng nhiều, và ngay cả những người tham dự đôi khi cũng khó tìm thấy động lực.
Arthur Fils, năm 2024, cho biết anh coi giải này “như một tuần tập luyện”, trong khi Joao Fonseca, dù vô địch, đã từ chối quay lại năm sau.
Từ “Next Gen” được dùng như một chương trình phát triển
Ngoài việc thiếu vắng các viên ngọc quý nổi tiếng nhất của tour, những nghi ngờ khác cũng tồn tại. Chẳng hạn, ATP đã chấm dứt trước thời hạn thỏa thuận với Liên đoàn quần vợt Ả Rập Xê Út, để giải không còn thành phố đăng cai cho năm 2026, dù hợp đồng giữa hai bên lẽ ra kéo dài đến 2027.
Và để cố gắng kéo dài di sản của khái niệm “Next Gen”, ATP năm 2024 công bố một hệ thống hỗ trợ sự tiến bộ của các tay vợt trẻ: những tay vợt top 350 dưới 20 tuổi được cấp tám suất vào thẳng các giải Challenger 125 hoặc 100, và những người trong top 250 còn có thêm một suất wild card ở ATP 250 và hai vé mời vào vòng loại.
Nhưng hướng đi rộng hơn này cũng cho thấy một sự thay đổi thời kỳ. Khi một số đổi mới đã được chấp nhận và những đổi mới khác vẫn chỉ là thử nghiệm, Masters Next Gen rơi vào thời khắc bước ngoặt.
Bị suy yếu bởi vị trí trong lịch thi đấu, sự thờ ơ ngày càng lớn từ phía các tay vợt và sự bất định quanh tương lai, giải có vẻ rời xa tham vọng ban đầu để trở thành một công cụ phát triển thuần túy. Câu hỏi còn lại là hiện giờ nó thực sự đại diện cho điều gì trong quần vợt hiện đại – và liệu trong những năm tới, nó còn giữ được vai trò nào hay không.
DI SẢN VỮNG CHẮC, TƯƠNG LAI BẤP BÊNH
Tám năm sau khi ra đời, Masters Next Gen để lại một di sản đầy đối lập. Được tạo ra như một phòng thí nghiệm nhằm hiện đại hóa quần vợt và chuẩn bị cho thời hậu Big 3, giải đã cho phép thử nghiệm những đổi mới lớn, từ shot clock đến trọng tài điện tử, và giới thiệu một số tay vợt hiện đang thống trị tour như Sinner và Alcaraz.
Nhưng vị trí trong lịch thi đấu, sự gắn kết ngày càng ít của các tay vợt và sự thay đổi ưu tiên của ATP đã làm suy yếu vai trò của giải. Khi hạ giới hạn tuổi và triển khai một chương trình “Next Gen” rộng hơn, giải đấu giờ đây có vẻ đang loay hoay tìm ý nghĩa.
Tương lai sẽ cho thấy liệu nó có thể tự tái tạo… hay nó đã thực sự thuộc về quá khứ.
Phòng thí nghiệm cho quần vợt ngày mai, Masters Next Gen còn tương lai không? 
Tennis: những sự thật ít được biết đến về giai đoạn tiền mùa giải, giữa nghỉ ngơi, căng thẳng và sống sót về thể chất 
Nếu quần vợt đánh mất linh hồn? Trường hợp trọng tài robot, giữa truyền thống và một hiện đại bị phi nhân tính hóa 
Chuyên đề - Ả Rập Xê-út, chấn thương, chiến tranh và kinh doanh: những góc khuất hấp dẫn của quần vợt được TennisTemple tiết lộ