Cuộc chiến trang phục: khi hợp đồng quần áo thống trị thế giới kinh doanh quần vợt
Hãy tưởng tượng một tay vợt bước vào sân dưới ánh đèn rực rỡ: thế giới không chỉ dõi theo lối chơi của anh/cô ấy, mà còn để ý tới màu sắc trang phục, thiết kế chiếc áo polo, và logo được đặt cẩn thận trên ngực.
Lựa chọn phong cách đó hoàn toàn không vô thưởng vô phạt: nó là hiện thân của cả một vũ trụ thương hiệu.
Đằng sau cử chỉ tưởng như đơn giản ấy là một kế hoạch hành động kinh tế đầy sức mạnh, biến mỗi pha bóng thành một cơ hội marketing, và biến một số tay vợt nam nữ thành hiện thân sống động của các chiến lược thương mại.
Hợp đồng trang phục: vũ khí chiến lược mới của quần vợt
Ngày nay, trang phục là những vũ khí marketing thực thụ. Một bộ đồ được mặc trong trận chung kết Roland-Garros có thể khiến doanh số cả một dòng sản phẩm bùng nổ, và một màu sắc bất ngờ tại US Open có thể trở thành mã nhận diện thị giác cho cả một mùa giải.
Các thương hiệu đầu tư hàng triệu vì một trận đấu khung giờ vàng tương đương với một chiến dịch quảng cáo toàn cầu. Và khác với cây vợt, đồ may mặc mới là thứ xuất hiện rõ nhất trên màn hình.
Các tay vợt đã trở thành những thương hiệu độc lập. Đã hết thời các nhà vô địch “chỉ đơn giản mặc một bộ đồ”. Ngày nay, họ là hiện thân của một vũ trụ, một câu chuyện thương hiệu, một logo.
Federer là người đầu tiên có logo riêng, Nadal và Djokovic theo sau, giờ được Alcaraz và Sinner bắt chước.
Và quan trọng hơn: đa số họ kiếm được nhiều tiền từ các hợp đồng marketing hơn là từ tiền thưởng giải đấu. Kinh tế quần vợt là như vậy: hình ảnh bán chạy hơn chiến thắng.
Ví dụ, khi Djokovic vô địch Wimbledon, anh nhận về 3 triệu đô la. Nhưng khi Djokovic mặc trang phục Lacoste, trong một năm anh kiếm gấp ba con số đó.
Logic tương tự với Federer, người có thu nhập marketing thường vượt mốc 80 triệu mỗi năm. Trang phục đã trở thành một mảng kinh doanh trung tâm, đôi khi còn là nguồn thu chính.
Những nhân vật lớn trên thị trường: hợp đồng khổng lồ và những cú chia tay ngoạn mục
Novak Djokovic là ví dụ điển hình cho một ngôi sao có hợp đồng trang phục tăng vọt rất nhanh, đến mức buộc phải thay đổi nhà tài trợ.
Từ năm 2009, tay vợt Serbia ký hợp đồng 10 năm với Sergio Tacchini. Nhưng thành công của anh lại trở thành vấn đề.
Anh thắng quá nhiều giải, quá nhanh. Doanh số bán hàng tăng vọt, nhưng thương hiệu không theo nổi: họ chấm dứt hợp đồng sau hai năm, không đủ khả năng tài chính để gánh hiệu suất thi đấu của nhà vô địch.
Djokovic sau đó chuyển sang Uniqlo năm 2012, rồi cập bến Lacoste năm 2017 với khoảng 9 triệu đô la mỗi năm.
Chưa kể hợp đồng giày Asics: 4 triệu đô la mỗi năm để “xỏ giày” cho cựu số 1 thế giới. Tổng cộng, hiện nay tay vợt Serbia nhận gần 25 triệu đô la tài trợ mỗi năm.
Federer: 300 triệu đô la trong 10 năm
Một ví dụ khác với cựu kình địch Roger Federer. Nhưng lần này, sự thay đổi xuất phát từ bất đồng với đối tác cũ: Nike.
Năm 2018, tay vợt Thụy Sĩ rời công ty Mỹ và ký một trong những thỏa thuận lớn nhất lịch sử thể thao: 300 triệu trong mười năm với Uniqlo. Một quyết định quan trọng nhưng không hề đơn giản, vì thực tế đây không phải là lựa chọn mà anh thật sự mong muốn.
“Đối tác lịch sử Nike đã bỏ rơi anh ấy”, người đại diện Tony Godsick chia sẻ sau đó.
Tệ hơn nữa: Federer để lại phía sau logo huyền thoại “RF”, thuộc sở hữu của Nike. Một vết thương mang tính biểu tượng, khi một trong những logo mạnh mẽ nhất của làng thể thao bị tước khỏi tay anh.
Còn với thành viên cuối cùng của Big 3, câu chuyện lại khác. Rafael Nadal chưa bao giờ rời nhà tài trợ trang phục (Nike), hãng mà anh đã ký hợp đồng từ năm 13 tuổi.
Sự gắn bó đó giúp tay vợt Tây Ban Nha kiếm 10 triệu đô la mỗi năm và sở hữu logo riêng đã trở nên huyền thoại: cặp sừng Bò tót của Manacor (biệt danh của Nadal).
Nike đã bước đến tương lai với Sinner và Alcaraz
Tuy nhiên, Nadal và Federer giờ đã giải nghệ, một tổn thất tưởng chừng khổng lồ cho Nike. Nhưng hãy yên tâm, tập đoàn California đã khóa chặt tương lai.
Làn sóng mới giờ đã là “vàng ròng”. Carlos Alcaraz và Jannik Sinner là những cỗ máy bán hàng mới. Nike và các thương hiệu khác đều hiểu: tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội cùng thành tích thi đấu đã đưa họ lên hàng sao lớn.
Hợp đồng của họ? Mỗi người từ 15 đến 20 triệu euro mỗi năm. Kèm theo đó là một logo cá nhân hóa như các bậc đàn anh (Alcaraz dự kiến ra mắt logo của mình tại Australian Open 2026). Thế là đủ hiểu.
Chiến lược thương hiệu, hợp đồng và cuộc săn lùng các thần đồng
Một tình thế trong mơ khiến các thương hiệu khác không thể không để mắt. Ai cũng muốn có “Alcaraz” và “Sinner” của riêng mình, đến mức ký hợp đồng với các tay vợt trẻ khi chưa đầy 12 tuổi.
Mạng xã hội thổi phồng độ phủ sóng, và một tay vợt trẻ viral có thể thu hút nhà tài trợ dù chưa từng thi đấu một vòng đấu chính nào.
Diane Parry, cựu số 1 thế giới trẻ, kể lại: “Tôi ký với Asics từ rất sớm, ngay khi bắt đầu thi đấu ở hệ thống trẻ quốc tế.”
Và đây không phải ví dụ duy nhất: Sharapova ký hợp đồng Nike đầu tiên năm 11 tuổi, Coco Gauff gia nhập New Balance năm 14 tuổi và Venus Williams có hợp đồng 12 triệu với Reebok khi mới 15 tuổi.
“Ký với Novak Djokovic còn dễ hơn với một số tay vợt trẻ”
Hiện tượng ngày càng phổ biến này thường khiến các thương hiệu đau đầu. Đàm phán với một tay vợt trẻ đôi khi khó hơn với một ngôi sao:
“Dễ ký với Novak Djokovic hơn nhiều so với một số tay vợt trẻ, vì anh ấy có tầm nhìn rất rõ ràng. Anh biết chính xác mình muốn gì”, Marina Caïazzo, cố vấn tại Asics, chia sẻ với Tennis Legend.
Bên cạnh đó, áp lực từ gia đình thường rất lớn. Cha mẹ muốn đảm bảo tương lai. Các thương hiệu muốn khóa chặt. Và các tay vợt – đôi khi vẫn còn là trẻ con – vô tình trở thành công cụ marketing.
Bất bình đẳng: các siêu sao và phần còn lại của thế giới
Nếu cuộc chiến giữa các thương hiệu chưa bao giờ khốc liệt đến thế trong việc giành chữ ký của một tay vợt nam hay nữ, thì điều gì xảy ra sau khi hợp đồng được ký? Các điều khoản ra sao? Tất cả tay vợt có được quyền lợi như nhau không?
Câu trả lời là không. Một số nhà vô địch trên tour có thể đàm phán các điều khoản riêng, như giới hạn số buổi chụp hình và sự kiện tối đa mỗi năm, đồng thời họ cũng có thể tự chọn trang phục, giày và làm việc rất sát với thương hiệu.
Điều này không (luôn) đúng với một tay vợt bình thường, người phải tuân thủ các quy định sau:
- chỉ được mang thương hiệu đó, phải tham gia các buổi chụp hình theo yêu cầu, thực hiện nghĩa vụ truyền thông và mạng xã hội, nếu không sẽ bị phạt vì không mặc đồ hoặc “thiếu độ hiện diện”.
Cuộc chạy đua không có giới hạn?
Mối quan hệ tay vợt – thương hiệu vì thế vẫn tiếp tục tiến hóa theo từng mùa giải. Các siêu sao quần vợt luôn được trả tiền. Nhưng chưa bao giờ nhiều như hiện nay. Và chưa bao giờ sớm như hiện tại trong sự nghiệp của họ.
Quần vợt chưa bao giờ được truyền thông nhiều đến vậy. Và hậu trường chưa bao giờ béo bở đến thế. Một chủ đề đặt ra những câu hỏi sau:
Chúng ta sẽ đi đến đâu trong quá trình biến quần vợt và các nhân vật của nó thành những sản phẩm marketing thực thụ? Điều đó có tốt cho quần vợt không?
Và nếu không, đó có phải là cái giá bắt buộc phải trả? Liệu chúng ta có đánh mất dần những gì tạo nên “linh hồn” của môn thể thao gần hai trăm năm tuổi này?
